Iran rozpocznie wzbogacanie uranu za pomocą tysięcy zaawansowanych wirówek, mówi nadzór ONZ

Iran rozpocznie wzbogacanie uranu za pomocą tysięcy zaawansowanych wirówek w swoich dwóch głównych zakładach nuklearnych w Fordo i Natanz, poinformował w piątek nadzór nuklearny ONZ, co dodatkowo zwiększa napięcia wokół programu Teheranu, który wzbogaca uran do poziomów bliskich poziomom broni.

W zawiadomieniu Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej wspomniano jedynie o wzbogacaniu uranu przez Iran za pomocą nowych wirówek do czystości 5 procent, znacznie niższej niż obecne 60 procent — co prawdopodobnie sygnalizuje, że nadal chce negocjować z Zachodem i nadchodzącą administracją prezydenta elekta Donalda Trumpa.

Jednak nadal nie jest jasne, jak Trump podejdzie do Iranu po objęciu urzędu, szczególnie gdy Iran nadal grozi atakiem na Izrael w trakcie wojny z Hamasem w Strefie Gazy i tuż po rozpoczęciu zawieszenia broni w kampanii w Libanie. Trump wycofał Amerykę z porozumienia nuklearnego z Iranem w 2018 roku, co zapoczątkowało serię ataków i incydentów na całym Bliskim Wschodzie.

Misja Iranu przy ONZ nie odpowiedziała na prośbę o komentarz w sprawie raportu MAEA.

Teheran zagroził szybkim postępem swojego programu po tym, jak Rada Gubernatorów MAEA potępiła Iran na spotkaniu w listopadzie za brak pełnej współpracy z agencją.

W oświadczeniu MAEA przedstawiła plany, o których poinformował ją Iran, które obejmują wprowadzenie uranu do około 45 kaskad zaawansowanych wirówek IR-2M, IR-4 i IR-6.

Kaskady to grupa wirówek, które wirują gaz uranowy razem, aby szybciej wzbogacać uran.

Każda z tych zaawansowanych klas wirówek wzbogaca uran szybciej niż podstawowe wirówki IR-1 Iranu, które były podstawą programu atomowego kraju. MAEA nie sprecyzowała, ile maszyn będzie w każdej kaskadzie, ale Iran umieścił około 160 wirówek w jednej kaskadzie w przeszłości.

Nie jest jasne, czy Iran już rozpoczął wprowadzanie uranu do wirówek. Teheran jak dotąd był niejasny co do swoich planów. Ale rozpoczęcie wzbogacania na poziomie 5 procent daje Teheranowi zarówno dźwignię w negocjacjach z Zachodem, jak i kolejny sposób na zwiększenie presji, jeśli nie spodoba im się to, co usłyszą. Poziomy wzbogacania na poziomie broni wynoszą około 90 procent.

Od upadku porozumienia nuklearnego Iranu z 2015 roku z mocarstwami światowymi po jednostronnym wycofaniu się USA z porozumienia w 2018 roku, Iran dążył do wzbogacania uranu tuż poniżej poziomów broni. Amerykańskie agencje wywiadowcze i inne oceniają, że Iran jeszcze nie rozpoczął programu zbrojeniowego.

Departament Stanu USA powiedział w oświadczeniu dla Associated Press, że jest „głęboko zaniepokojony ogłoszeniem Iranu, że wybiera ścieżkę dalszej eskalacji zamiast współpracy z MAEA”.

„Kontynuowana przez Iran produkcja i gromadzenie uranu wzbogaconego do 60 procent nie ma wiarygodnego uzasadnienia cywilnego” – dodał.

Iran, jako sygnatariusz Traktatu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, zobowiązał się do umożliwienia MAEA wizyt w swoich obiektach atomowych w celu zapewnienia, że jego program jest pokojowy. Teheran zgodził się również na dodatkowy nadzór ze strony MAEA w ramach porozumienia nuklearnego z 2015 roku, które przewidywało zniesienie sankcji w zamian za drastyczne ograniczenie jego programu.

Jednak od lat Iran ograniczał dostęp inspektorów do obiektów, jednocześnie nie odpowiadając w pełni na pytania dotyczące innych miejsc, w których w przeszłości po upadku porozumienia znaleziono materiały nuklearne.

Irańscy urzędnicy w ostatnich miesiącach, w tym Najwyższy Przywódca Ajatollah Ali Chamenei i reformistyczny prezydent Masoud Pezeshkian, sygnalizowali gotowość do negocjacji z Zachodem. Ale Iran również przeprowadził dwa ataki na Izrael w trakcie wojny.

Kazem Gharibabadi, irański dyplomata, powiedział w poście na platformie społecznościowej X, że spotkał się z dyplomatą UE Enrique Morą, krytykując Europę za bycie „egocentryczną” i mającą „nieodpowiedzialne zachowanie”.

„Jeśli chodzi o kwestię nuklearną Iranu, Europa nie była poważnym graczem z powodu braku pewności siebie i odpowiedzialności” – napisał Gharibabadi.

Ze swojej strony Mora opisał, że miał „szczerą dyskusję” z Gharibabadim i innym irańskim dyplomatą. Te rozmowy obejmowały „wojskowe wsparcie Iranu dla Rosji, które musi się skończyć, kwestię nuklearną, która wymaga rozwiązania dyplomatycznego, napięcia regionalne (ważne, aby uniknąć dalszej eskalacji ze wszystkich stron) i prawa człowieka” – napisał na X.