Ahmed Al-Sharaa: od dżihadysty do tymczasowego przywódcy Syrii

Wassem Abou Hasan – Damaszek

W niespełna dwa miesiące Ahmed Al-Sharaa przeszedł drogę od lidera rebeliantów do tymczasowego prezydenta Syrii, po tym jak jego islamistyczna grupa przeprowadziła błyskawiczną ofensywę, która obaliła Baszara al-Assada.

Sharaa został mianowany w środę na nieokreślony okres przejściowy i otrzymał zadanie utworzenia tymczasowego organu ustawodawczego po rozwiązaniu parlamentu z epoki Assada i zawieszeniu konstytucji z 2012 roku.

Były dżihadysta porzucił swoje pseudonim Abu Mohammed Al-Jolani, przyciął brodę i założył garnitur z krawatem, by przyjmować zagranicznych dygnitarzy po odsunięciu Assada od władzy 8 grudnia.

Wysoki, bystrooki Sharaa udzielił serii wywiadów zagranicznym dziennikarzom, przedstawiając się jako patriota, który chce odbudować i zjednoczyć Syrię, zniszczoną i podzieloną po prawie 14 latach wojny domowej.

Nowe syryjskie władze ogłosiły w środę rozwiązanie zbrojnych frakcji, w tym samej Hayat Tahrir Al-Sham (HTS) kierowanej przez Sharaa, której korzenie sięgają syryjskiej gałęzi Al-Kaidy.

Od zerwania więzi z Al-Kaidą w 2016 roku Sharaa starał się przedstawiać jako bardziej umiarkowany lider, a HTS złagodziło swoją retorykę, zobowiązując się do ochrony syryjskich mniejszości religijnych i etnicznych.

Mimo to Sharaa nie zdołał rozwiać obaw niektórych analityków i rządów zachodnich, które nadal uznają HTS za organizację terrorystyczną.

„Jest pragmatycznym radykałem,” powiedział Thomas Pierret, specjalista ds. islamu politycznego, agencji AFP.
„W 2014 roku był na szczycie swojego radykalizmu,” dodał Pierret, odnosząc się do okresu, kiedy Sharaa rywalizował z dżihadystami z Daesh. „Od tego czasu złagodził swoją retorykę.”

Urodzony w 1982 roku w Arabii Saudyjskiej, Sharaa pochodzi z zamożnej syryjskiej rodziny i dorastał w ekskluzywnej dzielnicy Mazzeh w Damaszku.

W 2021 roku powiedział amerykańskiej stacji PBS, że jego pseudonim nawiązuje do korzeni jego rodziny na Wzgórzach Golan. Dodał, że jego dziadek był jednym z tych, którzy musieli uciekać z tego terytorium po jego zajęciu przez Izrael w 1967 roku.

Według serwisu Middle East Eye to właśnie po atakach z 11 września 2001 roku Sharaa po raz pierwszy zainteresował się ideologią dżihadystyczną.

„To podziw dla zamachowców z 11 września sprawił, że pierwsze oznaki dżihadyzmu zaczęły pojawiać się w życiu Jolaniego, który zaczął uczęszczać na tajne kazania i dyskusje panelowe na obrzeżach Damaszku,” podał serwis.

Po inwazji USA na Irak w 2003 roku Sharaa opuścił Syrię, by wziąć udział w walkach w Iraku.

Dołączył do Al-Kaidy w Iraku, kierowanej przez Abu Musaba Al-Zarkawiego, lecz został zatrzymany na pięć lat, co uniemożliwiło mu awans w strukturach organizacji dżihadystycznej.

W marcu 2011 roku, gdy w Syrii wybuchła rewolta przeciwko rządom Assada, Sharaa wrócił do kraju i założył Front Al-Nusra, syryjską gałąź Al-Kaidy.

W 2013 roku odmówił złożenia przysięgi lojalności wobec Abu Bakra Al-Baghdadiego, który później został emirem Daesh, i zamiast tego przysiągł wierność Aymanowi Al-Zawahiriemu z Al-Kaidy.

Dla swoich zwolenników jest realistą, dla przeciwników oportunistą. W maju 2015 roku Sharaa oświadczył, że w przeciwieństwie do Daesh nie zamierza przeprowadzać ataków na Zachód.

Zapowiedział również, że w przypadku porażki Assada nie będzie aktów zemsty wobec mniejszości alawickiej, z której wywodzi się klan prezydenta.

Sharaa zerwał więzi z Al-Kaidą, twierdząc, że zrobił to, aby pozbawić Zachód powodów do atakowania jego organizacji.

Według Pierreta od tamtej pory starał się obrać kurs na stanie się wiarygodnym politykiem.

W styczniu 2017 roku Sharaa wymusił fuzję HTS z rywalizującymi grupami islamistycznymi w północno-zachodniej Syrii, przejmując kontrolę nad znaczną częścią prowincji Idlib, oczyszczonej z wojsk rządowych.

Na obszarach pod swoją kontrolą HTS rozwinęło administrację cywilną i stworzyło namiastkę państwa w prowincji Idlib.